مقدمه
تصور کنید در دنیایی زندگی می‌کنید که از سال ۱۹۴۹ به بعد، نه یک چین بلکه دو چین در آن وجود دارد: جمهوری خلق چین به عنوان سرزمین اصلی و جمهوری چین که همان تایوان با ۲۳ میلیون نفر جمعیت است. البته تایوان خود را مستقل می‌داند، اما چین این دیدگاه را نمی‌پذیرد. امروز به تایوان سفر می‌کنیم تا ببینیم چرا تایوان، تایوان مستقل شد و داستان از کجا شروع می‌شود؟
تایوان، جزیره‌ای در دل تاریخ
موقعیت استراتژیک تایوان و نزدیکی به کشورهای بزرگ آسیایی، آن را به یک قطب فرهنگی و اقتصادی مهم در منطقه تبدیل کرده است.
تایوان، جزیره‌ای است که توسط تنگه تایوان از چین جدا شده است. این جزیره که تقریبا 100 مایل از سواحل جنوب شرقی چین فاصله دارد، قرن‌هاست که محل زندگی قبایل بومی مختلف بوده است. در شرق چین، جنوب ژاپن و شمال فیلیپین قرار دارد و پایتخت آن شهر تایپه است.
از بومیان تا مهاجران
ترکیب قومی تایوان شامل چهار گروه اصلی است: مردم بومی، هوکلو(Hoklo)، هاکا(Hakka) و مهاجران چینی سرزمین اصلی. مردم بومی که زمانی تنها ساکنان تایوان بودند، اکنون حدود 2 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. دولت 16 قبیله بومی را به رسمیت میشناسد که آمی‌ها (Ami) بزرگترین گروه در میان آن‌ها هستند.
آمی‌ها
آمی‌ها در اواخر قرن بیستم بیش از 124000 نفر بودند و عمدتاً در منطقه تپه‌ای جنوب شرقی و در امتداد دشت ساحلی شرقی تایوان ساکن هستند. مردم آمی از نژاد مالایی (Malay) هستند و به سه گویش از یک زبان اندونزیایی که آمی نیز نامیده می‌شود صحبت می‌کنند.
به طور سنتی، آن‌ها کشاورزی زمین‌سوزی، روشی بدوی برای آماده کردن زمین، و کشت محصولاتی مانند برنج خشک، ارزن، و سیب‌زمینی شیرین را انجام می‌دادند.
جامعه آمی حول طوایف مادرزادی سازماندهی شده است، زنان دارای اموال هستند و دختر بزرگتر وارث دارایی خانواده است. اعمال فرهنگی آن‌ها عمیقاً با باورهای مذهبی در هم آمیخته است، که شامل کشیش‌های موروثی و شمن‌هایی (شَمَن‌باوران معتقدند که به‌وسیله تماس با ارواح، می‌توان بیماری و رنج افراد را تشخیص داد و درمان کرد یا در افراد ایجاد بیماری و رنج کرد) است که پیشگویی رویایی می‌کنند. آمی‌ها، هم ارواح اجدادی و هم ارواح الهی را گرامی می‌دارند و مهمترین مراسم آن‌ها هر سال پس از برداشت ارزن برگزار می‌شود.
هوکلو و هاکاها
هوکلو و هاکا از نوادگان مهاجران اولیه چینی هستند. هوکلوها که بین قرن‌های 14 و 17 از استان فوجین(福建fújiàn) آمده‌اند، حدود 65 درصد از جمعیت تایوان را تشکیل می‌دهند. هاکاها که از استان‌های گوانگ‌دونگ(广东guǎngdōng) و فوجین آمده‌اند، حدود 15 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. از نظر تاریخی، هوکلو و هاکا بر سر زمین و منابع درگیری داشتند.
چینی‌های سرزمین اصلی
چینی‌های سرزمین اصلی که پس از جنگ جهانی دوم و در طول جنگ داخلی چین به تعداد قابل توجهی وارد شدند، حدود 15 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. این گروه شامل کسانی است که پس از شکست از حزب کمونیست چین در سال 1949، با کومینتانگ (KMT) فرار کردند.
فرهنگ تایوان ترکیبی از تأثیرات چینی، ژاپنی و بومی است. جامعه به طور سنتی مردسالار و سلسله مراتبی است و تأکید زیادی بر خانواده و آموزش دارد. فرهنگ این جزیره توسط تاریخچه حکومت چینی، حکومت استعماری ژاپن و غرب‌زدگی پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفته است.
پول ملی تایوان
واحد پول رسمی تایوان دلار جدید تایوان (TWD) است. بانک مرکزی جمهوری چین مسئول انتشار دلار جدید تایوان است و مدیریت ارز خارجی تایوان را برعهده دارد. این نقش برای تضمین ثبات پول و سیستم مالی تایوان بسیار مهم است.
مدیریت ارز بانک مرکزی از این جهت قابل توجه است که تایوان دارای ذخایر ارزی قابل توجهی است و در این رده در بین پنج کشور برتر جهان قرار دارد و در طول سال‌ها نسبتاً پایدار بوده است. این ثبات با وجود چالش‌های مختلف اقتصادی، از جمله بحران مالی آسیا در سال 1997، که طی آن سیستم بانکی تایوان به دلیل انعطاف‌پذیری آن مورد ستایش قرار گرفت، حفظ شده است.
برای شما هم سوال شد که در بحران مالی 1997 آسیا چه اتفاقی افتاد؟
بحران مالی آسیا در سال 1997 یک رویداد مالی مهم جهانی بود که از تایلند آغاز شد و به سرعت به سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی و فراتر از آن گسترش یافت.
این بحران زمانی آغاز شد که تایلند واحد پول خود، بات، را از دلار آمریکا جدا کرد و منجر به یک سری کاهش ارزش پول و فرار سرمایه در سراسر منطقه شد. اقتصادهایی که بیشترین آسیب را دیدند، از جمله اندونزی، کره جنوبی و مالزی، کاهش شدید ارزش پول و کاهش چشمگیر جریان سرمایه را تجربه کردند که تنها در سال اول از 100 میلیارد دلار گذشت.
این بحران تأثیرات عمیقی بر بازارهای مالی جهانی گذاشت و به روسیه و برزیل نیز سرایت کرد و به ارزیابی مجدد مدل اقتصادی نئولیبرال انجامید. همچنین بحث هایی را در مورد نیاز به ساختار مالی بین المللی جدید و اصلاحات در نهادهای حاکمیتی جهانی مانند صندوق بین المللی پول ایجاد کرد.
نوشتار سنتی و زبان‌های بومی
زبان
زبان رسمی تایوان چینی ماندارین است که در مدارس و دولت استفاده می‌شود. ماندارین پس از جنگ جهانی دوم توسط دولت چینی به عنوان زبان رسمی شناخته شد. با وجود این، تایوان یک جامعه چند زبانه است.
تایوانی‌های فوکین (Fukien) که به هوکلو (Hoklo) نیز معروف هستند، به زبان مینان (Minnan) صحبت می‌کنند، یعنی شکلی از مین جنوبی (از بخش جنوبی استان فوجین در چین سرچشمه می‌گیرد) که اغلب به عنوان تایوانی نیز شناخته می‌شود.
مردم هاکا (Hakka) زبان مخصوص به خود را دارند که شباهت‌هایی با چینی کانتونی و ماندارین دارد.
گروه‌های بومی در تایوان به زبان‌های متمایزی صحبت می‌کنند که عموماً برای گروه‌های دیگر نامفهوم است، اگرچه اکثر مردم بومی نیز ماندارین و بسیاری تایوانی صحبت می‌کنند. زبان‌های فرمزی (Formosan: زبان بومیان تایوان) متعلق به خانواده زبان‌های استرانزی (Austronesian: زبان‌های متعددی از هاوایی تا زلاندنو و ماداگاسکار) هستند و عمدتاً در جوامع کوچک در مناطق دورافتاده صحبت می‌شوند. این زبان‌ها شامل زبان‌هایی مانند آتایال (Atayal)، آمیس (Amis) و پایوان (Paiwan) هستند.
علاوه بر این، برخی از نسل‌های قدیمی به دلیل تأثیرات تاریخی، ژاپنی صحبت می‌کنند. بااینکه پیشنهادهایی برای جایگزینی ماندارین، به دلیل اهمیت جهانی خود و روابط اقتصادی تایوان با چین، با تایوانی وجود دارد، زبان تایوانی همچنان غالب است.
سیستم نوشتار
تاریخچه سیستم نوشتاری در تایوان ارتباط نزدیکی با تاریخ گسترده نوشتار چینی دارد. تایوان در درجه اول از سیستم نوشتاری سنتی چینی استفاده می‌کند که متشکل از نویسه‌های پیچیده‌ای است که قرن‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند. حروف چینی سنتی در مقایسه با نویسه‌های چینی ساده‌شده پیچیده‌تر و دارای علامت‌های نوشتاری بیشتری هستند.
چینی ساده شده در سرزمین اصلی چین استفاده می‌شود، در حالی که تایوان، هنگ‌کنگ و ماکائو همچنان از چینی نوشتاری سنتی استفاده می‌کنند. سیستم آموزشی در تایوان نیز بر آموزش چینی سنتی تأکید دارد و به طور گسترده در روزنامه‌ها، کتاب‌ها و سایر اشکال رسانه استفاده می‌شود.
برای اینکه تفاوت‌های چینی ساده شده و سنتی را بیشتر درک کنید می‌توانید وبلاگ «چینی ساده شده یا چینی سنتی؟» را مطالعه کنید.
کومینتانگ (Kuomintang یا 国民党)، حزب ملی‌گرای چین
کومینتانگ (KMT) که به عنوان حزب ناسیونالیست چین نیز شناخته می‌شود، یک حزب سیاسی در تایوان است که در ابتدا در سال 1894 توسط سون یات سن (孙中山sūnzhōngshān) تأسیس شد و نقش مهمی در سرنگونی سلسله چینگ (清朝qīngcháo) در طول انقلاب در سال 1911 ایفا کرد. کومینتانگ در ابتدا از سال 1927 تا 1949 بر سرزمین اصلی چین حکومت می‌کرد و همچنان یک حزب سیاسی اصلی در تایوان است که از ملی‌گرایی چینی و در نهایت اتحاد مجدد با سرزمین اصلی حمایت می‌کند، اگرچه طرفدار حفظ وضعیت سیاسی موجود نیز هست.
جدایی تایوان از چین ریشه در تحولات تاریخی و سیاسی در قرن گذشته دارد و به پایان جنگ داخلی چین در سال ۱۹۴۹ برمی‌گردد.
چرا تایوان از چین جدا شد؟
تایوان در جنگ چین و ژاپن به دست ژاپن افتاده بود، تا اینکه پس از جنگ جهانی دوم، در سال 1945 به کنترل چین بازگردانده شد. در سال 1949، جنگ داخلی میان احزاب در چین شدت گرفت و پس از شکست دولت ملی‌گرا توسط حزب کمونیست، رهبر ناسیونالیست (کومینتانگ)، چیانگ کای شک (蔣中正jiǎngzhōngzhèng)، به تایوان عقب نشینی کرد، دولت خود به نام جمهوری چین (ROC) را در آنجا تأسیس کرد و بر ادعای مشروعیت بر تمام چین ادامه داد.
در حالی که جمهوری خلق چین (PRC) در سرزمین اصلی تأسیس شد. این منجر به تفرقه بین دو حزب شد و هر دو ادعا می‌کردند که دولت قانونی چین هستند. از آن زمان، تایوان جدا از چین اداره می‌شود، ولی هر یک از این دو جمهوری خاک دیگری را از آن خود می‌داند.
برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر از تأسیس جمهوری خلق چین حتماً وبلاگ “چین، چین کدوم چین؟ جمهوری خلق چین” را مطالعه کنید.
تایوان و جهان، سیاست و دیپلماسی
با گذشت زمان، تایوان هویت و سیستم سیاسی خود را توسعه داد و در اواخر قرن بیستم به سمت دموکراسی گذار کرد. کومینتانگ (KMT) که حکومت نظامی بر تایوان داشت ، شروع به دموکراتیزه (مردم سالاری) کردن سیستم تایوان کرد و منجر به اولین انتخابات مستقیم ریاست جمهوری در سال 1996 شد، این انتخابات یک لحظه مهم در تاریخ سیاسی تایوان بود که نشان‌دهنده تعهد این جزیره به حکومت دموکراتیک و تحکیم بیشتر هویت آن، جدا از سرزمین اصلی چین بود. در حالی که سرزمین اصلی تحت حکومت کمونیستی باقی ماند.
وضعیت سیاسی تایوان همچنان یک موضوع بحث برانگیز است. از سویی، تایوان به عنوان یک نهاد جداگانه با دولت و انتخابات دموکراتیک خود عمل می‌کند و از سوی دیگر، به طور گسترده به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته نشده است. تعداد کشورهایی که روابط دیپلماتیک رسمی با تایوان دارند در طول سال‌ها کاهش یافته است که عمدتاً به دلیل تلاش‌های دیپلماتیک جمهوری خلق چین برای منزوی کردن تایوان در سطح بین‌المللی است.
امروزه تنها 13 کشور (به علاوه واتیکان) تایوان را به رسمیت می‌شناسند و روابط دیپلماتیک رسمی با تایوان دارند. این کشورها عمدتاً کشورهای کوچکی در آمریکای لاتین، کارائیب و اقیانوس آرام هستند. آمریکا بااینکه تایوان را به طور رسمی به عنوان یک کشور جداگانه به رسمیت نمی‌شناسد، همچنان قوی‌ترین متحد این جزیره است، به آن اسلحه می‌فروشد و قول داده است که در صورت حمله‌ی چین، به آن کمک کند.
تنش‌ها در سال‌های اخیر با افزایش فعالیت‌های نظامی چین در نزدیکی تایوان و چالش‌های دیپلماتیک، مانند دیدارهای مقامات برجسته ایالات متحده از تایوان که چین آن را تحریک‌آمیز می‌داند، افزایش یافته است. با وجود این تنش‌ها، رهبری تایوان همچنان به حمایت از صلح و ثبات در سراسر تنگه تایوان ادامه می‌دهد.
اصل چین واحد، بحث جهانی
پکن ادعا می‌کند که فقط “یک چین” وجود دارد و تایوان بخشی از آن است. جمهوری خلق چین را تنها دولت مشروع چین می‌داند، رویکردی که آن را اصل چین واحد می‌نامد و به دنبال اتحاد نهایی تایوان با سرزمین اصلی است.
این سیاست پس از جنگ داخلی چین آغاز شد، زمانی که جمهوری خلق چین (PRC) در سرزمین اصلی تأسیس شد و دولت جمهوری چین (ROC) به تایوان عقب نشینی کرد.
این سیاست همچنان یک موضوع مهم و حساس در روابط بین‌الملل است و بر تعاملات دیپلماتیک و اقتصادی در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. این بدان معناست که این کشورها باید جمهوری خلق چین را به عنوان تنها دولت قانونی چین به رسمیت بشناسند و در نتیجه نمی‌توانند روابط دیپلماتیک رسمی با تایوان داشته باشند. در نتیجه، کشورهای جهان مجبورند از این دو جمهوری فقط یکی را انتخاب کنند.
جالب است بدانید که از سال ۱۹۵۰ کرسیِ چین در سازمان ملل به تایوان اختصاص داشت، ولی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۱ با تصویب قطعنامه‌ای تایوان را اخراج و کرسی چین را به پکن واگذار کرد.
اقتصاد تایوان، معجزه اقتصادی
از همان سال 1949، هم جمهوری چین و هم جمهوری خلق چین ادعا کردند که دولت قانونی چین هستند. جمهوری خلق چین تایوان را استانی از چین می‌داند و به طور مداوم با هر حرکتی که منجر به استقلال تایوان شود مخالفت کرده است. در مقابل، جنبش قابل توجهی در تایوان وجود دارد که از به رسمیت شناختن آن به عنوان یک کشور مستقل و جدا حمایت می‌کند. این امر منجر به تنش‌های مداوم بین تایوان و چین شده است، اگرچه روابط اقتصادی بین این دو در طول سال‌ها بهبود یافته است.
تایوان به یک دموکراسی پر جنب و جوش با اقتصاد قوی تبدیل شده است که اغلب از آن به عنوان “معجزه اقتصادی” یاد می‌شود. چشم انداز سیاسی و اقتصادی این جزیره تحت سلطه دو حزب اصلی است: کومینتانگ (KMT) که به طور سنتی طرفدار روابط نزدیک‌تر با چین است و حزب دموکرات ترقی‌خواه (DPP) که در طول تاریخ از استقلال تایوان حمایت کرده است.
حزب دموکرات ترقی‌خواه (DPP) یک حزب سیاسی بزرگ در تایوان است. این حزب در سال 1986 تأسیس شد و به دلیل موضع مترقی و لیبرال اجتماعی خود شناخته شده است. DPP از ناسیونالیسم و هویت تایوانی حمایت می‌کند و طرفدار سرسخت حقوق بشر و دموکراسی بوده است.
آیا می‌دانید تایوان در چه زمینه هایی رشد کرده است؟
همانطور که گفتیم تایوان یکی از مهمترین اقتصادهای آسیایی است و صنایع کلیدی متعددی دارد که به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کنند.
صنایع الکترونیک:
- تولید نیمه‌هادی‌ها: تایوان به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نیمه‌هادی‌ها و تراشه‌های الکترونیکی در جهان شناخته می‌شود. شرکت تایوان سمی‌کانداکتور (TSMC) یکی از بزرگترین تولیدکنندگان چیپ‌ست‌های جهان است.
- کامپیوترها و تجهیزات الکترونیکی: تایوان شرکت‌های برجسته‌ای مانند ایسر (Acer) و ایسوس (ASUS) دارد که محصولات الکترونیکی متنوعی تولید می‌کنند.
صنایع فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)
- توسعه نرم‌افزار و سخت‌افزار: تایوان در توسعه نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای پیشرفته مشارکت دارد. نوآوری‌هایی در زمینه‌های مختلف از جمله اینترنت اشیاء (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و فناوری بلاک‌چین.
- مراکز داده: تایوان به سرعت در حال تبدیل شدن به یک مرکز داده برای شرکت‌های بین‌المللی است.
- صنایع خودروسازی
- خودروهای الکتریکی: تایوان در تولید قطعات خودروهای الکتریکی و هیبریدی پیشرفت‌های زیادی کرده است. شرکت‌های تایوانی با همکاری برندهای بین‌المللی به تولید خودروهای پاک و دوستدار محیط‌زیست می‌پردازند.
- صنایع زیستی و پزشکی
- بیوتکنولوژی: تایوان در زمینه‌های بیوتکنولوژی و توسعه داروهای نوآورانه پیشگام است. پژوهش‌ها و تولیدات در حوزه‌های سرطان‌شناسی، بیماری‌های نادر و واکسن‌ها از نمونه‌های بارز هستند.
- تجهیزات پزشکی: تایوان تولیدکننده برجسته تجهیزات پزشکی پیشرفته و فناوری‌های پزشکی است.
- هوش مصنوعی: تایوان به سرعت در حال بهره‌گیری از هوش مصنوعی در صنایع مختلف است، از جمله در تولید و بهبود خدمات مشتری.
- توسعه پایدار: تایوان تلاش‌های زیادی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش اثرات زیست‌محیطی انجام داده است.
- فناوری بلاک‌چین: تایوان به دنبال استفاده از فناوری بلاک‌چین در بخش‌های مالی و بانکی برای افزایش شفافیت و امنیت تراکنش‌ها است.
این صنایع و نوآوری‌ها نشان‌دهنده توانمندی تایوان در حفظ و توسعه یک اقتصاد پویا و مبتکرانه است. تایوان با تمرکز بر توسعه و همکاری‌های بین‌المللی، در حال ساختن آینده‌ای روشن و پایدار است.
پایانی بر یک داستان
سفر ما به تایوان، جزیره‌ای که در مرکز تنش‌های سیاسی و اقتصادی قرار دارد، نشان می‌دهد که چگونه این سرزمین توانسته است در مواجهه با چالش‌های متعدد به پیشرفت و توسعه ادامه دهد. از سیاست‌های بحث برانگیز و تلاش‌های دیپلماتیک تا معجزه اقتصادی و تنوع فرهنگی، تایوان نمونه‌ای بارز از مقاومت، نوآوری و پشتکار است. این جزیره، با تاریخی پیچیده و هویتی مستقل، توانسته است میراث فرهنگی غنی خود را حفظ کند و در عین حال به یک دموکراسی پر جنب و جوش با اقتصادی قوی تبدیل شود. هرچند تایوان همچنان با فشارها و تهدیدات خارجی روبرو است، اما با ادامه مسیر خود، نمونه ای از تعادل ظریف حفظ میراث فرهنگی خود و پذیرش مدرنیته و ارتباط متقابل جهانی است.
